Το Καμακωμένο Ψάρι

Πριν μερικές μέρες βρέθηκα στην Άνδρο. Όσοι με διαβάζετε δε θα έχετε αμφιβολία ότι επισκέφθηκα τις τρέχουσες εκθέσεις του νησιού. Αυτή που με κέντρισε περισσότερο ήταν του Κ. Τσόκλη. Με τον καλλιτέχνη δεν είχε τύχει να ασχοληθώ μέχρι τότε, οπότε τα συναισθήματα, οι σκέψεις και τα ερεθίσματα που μου προκάλεσαν όσα είδα, γράφονταν σε πίνακα λευκό.

Δε ξέρω αν με συγκίνησαν τα έργα του, σίγουρα με καθήλωσε μια εγκατάσταση που δεν έχει σκοπό αυτό το post να περιγράψει. Ξέρω όμως ότι με κέντρισαν οι σκέψεις του, όπως της είδα γραμμένες στους τοίχους της έκθεσης, όπως τους άκουσα στην ηχογράφηση που παιζόταν σε μια από τις αίθουσες και όπως τις διάβασα στον κατάλογο και τα βιβλία του. Σκέψεις βαθιές, άλλοτε ριζοσπαστικές, καμιά φορά οικείες. Σίγουρα σκέψεις που σε έβαζαν σε σκέψεις και φανέρωναν την αναζήτηση και την εξέλιξη του δημιουργού. Άρα ο καλλιτέχνης πέτυχε το στόχο του. Για 'μένα τον πέτυχε.

Σήμερα ο Κ. Τσόκλης κέντρισε πάλι την προσοχή μου. Έπεσα και 'γω πάνω στις δηλώσεις που είχε κάνει χρόνια πριν για το βιασμό, τα κίνητρα, το θύτη και το θύμα του, οι οποίες ήρθαν στην επικαιρότητα μετά την προβολή της παλιάς συνέντευξής του. Διαβάστε αν θέλετε, όσοι δε το έχετε κάνει ήδη. Αναρωτιέμαι πόση συζήτηση σηκώνει το θέμα. Τι θέλει να πει ο καλλιτέχνης, πόσο να προκαλέσει, τι μεταφορά δυσκολονόητη μπορεί να είναι αυτή? Πως μπορεί να δικαιολογεί τον βιασμό με πρόφαση την πρόκληση? Πως μπορεί να τον μεταφράζει σαν έκφραση δίψας για ζωή?

Νομίζω υπάρχουν παραδείγματα στην τέχνη, που ο καλλιτέχνης προσπαθεί να ξορκίσει το φόβο των γηρατειών και του θανάτου, μέσα από τη σεξουαλική επιβεβαίωση σαν μέγιστη έκφραση της θέλησης για ζωή. Το κάνει ο F.Roth στα βιβλία του, με τους ήρωες του, συχνά σε μεγάλη ηλικία, να περιστρέφονται γύρω από τις σεξουαλικές ορμές τους με αποδέκτες κυρίως νεότερες γυναίκες. Δεν έχω συναντήσει όμως, σε όσα έχω διαβάσει τουλάχιστον, καμιά άμεση ή έμμεση δικαιολογία για την πράξη του βιασμού.

Σίγουρα δε γίνεται και δεν πρέπει να ακυρώσεις το έργο ενός καλλιτέχνη εξαιτίας μιας άποψης, ακόμα και αν διαφωνείς αδιαπραγμάτευτα. Μπορεί όμως πια το έργο αυτό να γράψει εντυπώσεις σε λευκό πίνακα, όπως πριν? Και αν ένας γέρος έχει προσπαθήσει να πιάσει το, έστω προκλητικά εκτεθειμένο, στήθος σου, γίνεται να μη το σκέφτεσαι την επόμενη φορά που θα δεις το "Καμακωμένο Ψάρι"?

p.s. Η απάντηση-εξήγηση του ίδιου του Τσόκλη για τις δηλώσεις του στο protagon.gr